انواع ابزار مشتقه     

چکيده:

در مباحث سرمايه گذاري و مديريت مالي استفاده از ابزارهاي مالي امري اجتناب نا پذير است ,و انتخاب آن با توجه بهموقعيت و شرايط بازار صورت مي گيرد.

انواع ابزار مشتقه :

قرارداد سلف:

قراردادي است كه به موجب آن دو طرف متعهد مي شوند در يك تاريخ مشخص و قيمت مشخص كالايي با كيفيت مشخص را كه بر اساس توافق طرفين تعيين خواهد شد را مبادله كنند . در اين قرارداد هم پيش شرط اين است كه تفاوت ديدگاه نسبت به قيمت آينده براي خريدار و فروشنده وجود داشته باشد بر اساس قرارداد سلف تمامي مبلغ بايستي قبلاپرداخت و كالا در سررسيد تحويل شود بدين ترتيب در معاملات غالبا با پول نقد رد و بدل مي شود يا اسنادي كه معادل پول نقد به شمار مي آيند. يكي از دارايي هايي كه معامله سلف آن ها بسيار متداول است نفت خام است.

قرارداد فوروارد:

اين قرارداد همانند قرارداد سلف است اما معمولا به علت اعتبار بالاي دو طرف معامله كل مبلغ در زمان تحويل كالا درسررسيد پرداخت مي شود و معمولا در بازارهاي خارج از بورس استفاده مي شود.

قرارداد استصناع :

اين قرارداد همانند قراردادهاي گذشته است ولي در اين قرارداد كل مبلغ مورد معامله به صورت قسطي تا سررسيد به تحويل دهنده كالا پرداخت مي شود.

قرارداد آتي :

قرارداد آتي و پيمان آتي به نوعي از قراردادها گفته مي شود كه طرفين معامله را به انجام معامله اي در آينده متعهد ميسازد كه خريدار و فروشنده متعهد ميشود كالا و قيمت آن را در تاريخ سر رسيد به يك ديگر منتقل كنند.در اين قراردادها دو گروه افراد وجود دارد :

1. افرادي كه براي كاهش عدم اطمينان , ريسك و بي ثباتي قيمت ها در دو ره هاي آتي سراغ اين قراردادها مي روند . اين افراد با خريد قرارداد آتي مطمئن مي شوند كه قيمت ها در آينده مشخص بوده و از نوسانات نامطلوب به دور خواهند بود.فروشندگان نيز به دنبال چنين اطميناني هستند.

 2. افراد سوداگرا يا سفته باز هستند كه سود آن ها از عدم اطمينان قيمت هاي آينده ناشي مي شود . معاملات قراردادهاي

 تحويل آتي در بورس انجام مي شود . اتاق پاياپاي ,در مقابل خريدار مسوليت فروش و تحويل جنس ,و در برابر فروشنده,مسوليت خريد و پرداخت وجه را به عهده دارد كه هر نوع كالاي مورد معامله حساب ويژه اي در دفاتر اتاق پاياپاي دارد.

 تفاوت قرارداد آتي و پيمان آتي :

 1. تفاوت در ساز و كار عملياتي و حسابداري :در قرارداد آتي ارزش فعلي بازار هنگام قرارداد صفر است و در طول زمان توسط انتظارات مثبت و منفي مي شود و هيچ جريان نقدي تا روز تسويه وجود ندارد اما در پيمان آتي براي ماندن در ارزش صفر هر روز بر اساس تغيير قيمت بازار كالا تجديد و اصلاح مي شود و تا به قيمت روز قرارداد آتي ، استاندارد تعديل است و دراين امر جريان نقدي از روزي به روز ديگر متفاوت است.

 2. پيمان آتي نوعي نظام يافته و استاندارد شده قرارداد آتي است و ميزان كنترل آن بيش تر است.

 3. پيمان آتي در بورس هاي آتي معامله مي شود در حالي كه قرارداد آتي در بازار خارج از بورس

 4. در پيمان آتي واسطه اي به عنوان موسسه پاياپاي وجود دارد و لذا طرفين قرارداد در قبال هم مسوليتي ندارند ولي درقرارداد آتي چنين نيست.

 5. در پيمان آتي به منظور اطمينان از اجراي قرارداد طرفين مبلغي به عنوان تضمين پرداخت مي كنند به صورت كلي درپيمان آتي چارچوب قراردادي وجود دارد در حالي كه در قرارداد ميزان اعتبار طرف مقابل مورد توجه است و به طور طبيعي ريسك آن بيش تر است.