شناسایی خوب اهداف به شخص احساس جهت وانجام آن ها را می دهد،مخصوصا هنگامی که او به اهدافش می رسد.مهم تر از اهداف،احساس قصد ودید است که به زندگی معنی و کمال می دهد.چیزی که ما را به اهداف مان می رساند خیلی کم اهمیت تر از آن چیزیست که به ما احساس بودن را می دهد.در حال شدن به ما احساس خوب بودن را می دهد و همین احساس بودن در واقع عزت نفس است.در تنظیم اهداف مان ما به واقع گرایی نیاز داریم.اهداف غیر واقعی انجام نشده باقی می مانند و باعث می شوند فرد به سوی عزت نفس پایین کشانده شود.در حالی که اهداف واقعی تشویق کننده هستند و عزت نفس بالا را به وجود می آورند.

یکی از ویژگی های مثبت یک شخصیت سالم و بهنجار،عزت نفس است،کسی که از شخصیتی سالم،برخوردار است،احساس شایستگی و ارزشمندی می کند و درست در نقطه مقابل آن کس که عزت نفس ندارد،احساس خواری،پستی و ذلت می کند و خود را فردی بی لیاقت و بی ارزش می پندارد.عزت نفس از آنجا اهمیت ویژه دارد که می تواند در واقع کسی که عزت نفس دارد آن قدر،شان وشخصیت انسانی خودرابه عنوان عالی ترین مخلوق خداوند بالا می داند که حاضر به انجام رفتارهای غیر اخلاقی و غیر انسانی نیست و بسیاری از ناهنجاریهای رفتاری از او سر نمی زند،اما کسی که خود را خوار و پست و ذلیل می پندارد حاضر است دست به هر رفتار زشتی بزند.به همین جهت امام هادی(ع)در یکی از فرمایشات گهربار خود می فرماید:((از شر کسی که خود را پست و خوار و ذلیل می پندارد ایمن مباش))

خیانت،ظلم،تعدی وتجاوز،آزار و اذیت دیگران و رفتارهایی از این دست همه از فقدان عزت نفس ناشی می شود.من و شما برای حرکت در مسیر رشد و کمال باید درک فردی مثبتی از خودمان داشته باشیم و احساس شایستگی و ارزشمندی کنیم.

1-از کسی چیزی نخواهید:هر چه توقع و درخواست و تقاضای شما از دیگران بیشتر وبیشتر باشد به عزت نفس شما آسیب بیشتری وارد می شود.تلاش کنیم تا آنجا که ممکن است از کسی چیزی نخواهیم ودرخواست انجام کاری را نداشته باشیم.البته ممکن است موارد بسیاری ضروری پیش بیاید که باید از کسی چیزی بخواهید.مثلا کسی فرزندش تصادف کرده و اکنون در اتاق عمل بیمارستان است و حتما باید پولی تهیه کند  که خودش ندارد.اینجاروشن است که این فرد باید از یک فرد امین و محترم و خیر خواه،مبلغی را قرض بگیرد،اما جز در این موارد بسیاری اضطراری و لازم،هر درخواست و تقاضایی،آسیبی است به عزت نفس شما،چرا باید من و شما به دنبال قرض و وام و رو انداختن به این و آن باشیم که ماشین و خانه و مبلمان خانه خود را بهتر کنیم؟قناعت کردن به آنچه داریم موجب عزت نفس انسان می شود.تصمیم بگیریم که روحیه تقاضا و خواهش را در خود اصلاح کنیم.

2-قناعت کنید:گاهی آنچه از دیگران درخواست و تقاضا می کنیم،مورد نیاز جدی ما نیست وصرفا آنچه باعث این خواهش و تمنا می شود،حرص و آزمندی است.کسی که برای داشتن بیشتر و بیشتر،حرص می زند،معمولا حیا و عزت نفسش آسیب می بیند.حتما دیده اید که مثلا در یک جشن عروسی میهمانان را برای صرف شام سر میز دعوت می کنند،دراین شرایط متاسفانه برخی با عجله به سمت میز می روند و با حرص و طمع فراوان بشقاب خود را پراز غذا می کنند(بیش از آنچه نیاز دارند)این افراد معولا از دیدگاه دیگران ،مورد احترام نیستندبلکه مورد ملامت و سرزنش واقع می شوند.قناعت کردن به آنچه دارم و آنچه نیاز من است موجب عزت نفس انسان می شود.خصوصا این درخواست و تقاضا و حرص زدنها وقتی با التماس توام شودعزت نفس انسان را ویران می کند.

3-کاری نکنید که مجبور به عذر خواهی شوید:آنچه روشن و بدیهی است اینکه انسان اگر خطایی کرد و باعث اذیت و آزار کسی شد باید عذر خواهی کند،اما آنچه اینجا می گوییم این است که پیشگیری کنیم.مراقب باشیم کاری نکنیم و حرفی نزنیم که بعدها لازم باشد اظهار تاسف و پشیمانی و یا عذر خواهی کنیم.خطاهای عمدی و مستمر و عذر خواهی های فراوان به عزت نفس انسان لطمه می زند.بنای ما باید براین باشد که حرف خطایی نزنیم وکسی را آزرده نسازیمو اگر سهوا کارنادرستی کردیم معذرت خواهی کنیم.نه اینکه تعمدا وآگاهانه مرتکب کارزشتی شویم و با خود بگوییم فوقش اگر ناراحت شدند می گویم:(ببخشید،دیگر تکرار نمی کنم)

4-احترام دیگران را به خود جلب کنید:برای داشتن عزت نفس و احساس ارزشمندی باید شخص محترمی باشید و بهترین راه برای محترم بودن،این که به دیگران احترام بگذارید.هرچه بادیگران باادب،احترام و متانت صحبت کنید خود به خود به شما احترام بیشتری می گذارند.همان که در کلام معصوم(ع)آمده است که بادیگران زیبا سخن بگویید تا باشما زیبا سخن بگویند.روابطی که توام با احترام باشد به شما عزت نفس و حس ارزشمندبودن می دهدو درست در نقطه مقابل اگر گفتگو و نوع ارتباط مابا اطرافیانمان با توهین،تحقیر،تمسخر و بی احترامی باشد،دیگران هم به ما بی احترامی می کنند واین به تخریب عزت نفس مان منجر می شود.دقت کنید که در دوجا من و شما روابطمان از دایره احترام خارج می شود.یکی در ارتباط با کسانی که با آنها صمیمی هستیم و یکی در هنگام خشم و عصبانیت.یعنی صمیمیت و عصبانیت دو لغزشگاه احترام است.خصوصا در خانواده باید بیشتر مراقب باشیم.چراکه باآنها بیشتر صمیمی هستیم و از دست آنها بیشتر عصبانی می شویم.برای تقویت عزت نفس با همه با احترام صحبت کنیم.از خانواده و بستگان گرفته تا دوستان و همکاران.این یعنی جلب احترام دیگران و احساس ارزشمندی

5-آراسته باشید:آراستگی نیز از آن دسته از رفتارهایی است که هم به جلب احترام دیگران منجر می شود و هم به خودمان احساس خوبی می دهد.تمیزی و پاکیزگی،مرتب بودن و آراستگی لازمه داشتن و تقویت عزت نفس است.هرچه کثیف تر،نامرتب تر و ژولیده تر باشیم ناخودآگاه به دیده احترام به ما نگاه نمی کنند.دقت کنید که منظور ما خرید دهها دست لباس  وهزینه کردن فراوان نیست،بلکه آراستگی مد نظر است.شاید واکس زدن کفشها،هزینه چندانی نداشته باشد،اما در درک فردی مثبت ما نسبت به خودمان اهمیت دارد

6-به نقاط قوت و قابلیت های خود فکر کنید:همه ما مجموعه ای از نقاط قوت و ضعف هستیم،هیچ کس بی عیب و نقص نیست.توجه کردن به قابلیت ها،ظرفیت ها،صفات مثبت و توانمندی ها به انسان احساس ارزشمندی می دهد.به خود تلقین کنید که اشرف مخلوقاتید و خداوند مهربان و آن قادر بی همتا،درخلقت و آفرینش شما به عنوان انسان به خود آفرین گفت.به این فکر کنید که ظرفیتهای رشد و کمال شما انتها ندارد و اگر در مسیر رشد و تعالی قرار بگیرید مرتبه و مقامی بالاتر از ملائک و فرشتگان پیدا می کنیدوبه این فکر کنید که قدرت تفکر دارید،توانایی مطالعه و درک دارید،قابلیت تغییر وتحول دارید وشوق و انگیزه فراگیری دارید.همین الان که مشغول خواندن این مطلب هستید یعنی میل به تحول مثبت دارید و همین کافی ست تا برای این تمایل درونی ارزشمند،احساس لیاقت و ارزشمندی کنید.

7-کاری ارزشمند انجام دهید:برای ایجاد و تقویت عزت نفس باید کاری ارزشمند و در خور تحسین انجام دهید.بیهودگی،کسالت،تنبلی،ضایع کردن عمر و وقت،خوابیدن زیاد و تماشای افراطی تلویزیون نمی تواند به شما احساس ارزشمند بودن بدهد.تصمیم بگیریدکه کار ارزشمندی انجام دهید.لازم نیست این کار،کاری خارق العاده و عظیم باشد.مثلا شما ممکن است امروز یک کتاب خوب درباره تربیت فرزند بخوانید و به پدر  و مادرهای فامیل هدیه دهید.آیا این کارارزشمندی نیست؟

مقایسه منصفانه خوب است،اما مقایسه های غیر منصفانه شخص را تحقیر می کنند.مقایسه اساسا روح رقابتی را برای شخص عرضه می کند.کسانی که دارای عزت نفس بالا هستند با دیگران رقابت نمی کنند،بلکه در عوض آن ها کارکرد خودشان را اعتلا می بخشند.آن ها با خودشان رقابت می کنند و خودشان را با خودشان مقایسه می کنند.آن ها عملکردشان را باظرفیت ها و استعدادشان مقایسه می کنند.

برای مثال می توان به بیل گیتس اشاره کرد 

درمورد ایده ها صحبت کردن

نظریات سازنده

فروتن

احترام به اقتدار

شجاعت در اثبات عقاید

اطمینان و اعتماد

نگران شخصیت

قاطع

قبول مسئولیت

علاقه ی شخصی

خوش بین 

بافهم

مشتاق آموختن

حساس

خلوت

گفت و گو

معتقد به ارزش خود

راهنمایی کننده

 نظم 

ترغیب شده از درون

احترام به دیگران

لذت بردن از خوبی

دانستن حد و مرزها

دهنده

رابطه ای مستقیم بین احساسات مردم و بهره وری آن ها وجود دارد.عزت نفس بالا در احترام به خودمان،به دیگران،قانون،اموالمان،والدینمان و کشورمان کاملا مشهود است.عزت نفس پایین درست عکس آن است.

عزت نفس باعث موارد زیر می شود:

*عقیده واراده را محکم می سازد.

*اشتیاق برای قبول مسئولیت را به وجود می آورد.

*نگرش ها را خوش بینانه می سازد.

*باعث می شود روابط با دیگران بهتر شود و زندگی سرشار از لذت و خوشی گردد.

*شخص را در برابر نیازهای دیگران حساس تر می کند و نگرش توجه را توسعه می دهد.

*باعث می شود شخص با آغوش باز فرصت ها و چالش های تازه و جدید را به مبارزه بطلبد.

*عملکرد را بهبود می بخشد و توانایی ریسک کردن در زندگی را افزایش می دهد.

*کمک می کند تا شخص راحت تر و مدبرانه تر انتقادها و تمجیدها را قبول کند یا از دیگران انتقاد و تعریف کند.