نرخ سود بانکی

نرخ سود بانکی در ایران توسط شورای پول و اعتبار به تصویب می رسد و بانک ها باید از آن نرخ در دریافت سپرده و پرداخت تسهیلات تبعیت نمایند.دربازار از این نرخ به عنوان نرخ بازدهی بدون ریسک یاد می شود و تحلیلگران و ارزش گذاران شرکت ها درفرآیند کارخود از این نرخ استفاده می کنند.در کشور ما به طور منطقی این نرخ باید همسو با نرخ تورم باشد.به عنوان یک قاعده کلی که بین صاحبنظران اقتصادی،پذیرفته شده است نرخ سود سپرده بانکی باید بین 2تا4درصد از نرخ تورم بیشتر باشد که ارزش پول مردم در مقابل تورم حفظ گردد.البته در خصوص این قاعده در طی 15سال1380تا1394باید گفت که نیمی از این سال ها تورم بیشتر از نرخ سود بانکی و نیمی دیگر بالعکس بوده است.

اما تاثیر افزایش نرخ سود بانکی را می توان از چند جهت بررسی کرد:

1-افزایش نرخ سود (سپردههای)بانکی می تواند نرخ بازدهی بدون ریسک در بازار را افزایش دهد و سرمایه گذاران در بازار سهام انتظار بازدهی بیشتری داشته باشند که درآن صورت بخش اعظمی از نقدینگی موجود در بازار سرمایه به سمت سپرده های بانکی بدون ریسک سوق داده شده ومبالغی که در بورس باقی می ماند انتظار بازدهی بالاتر از نرخ سپرده داشته که این عامل موجب کاهش نسبت P/Eبازار سرمایه خواهد شد

2-باافزایش نرخ سود سپرده،نرخ سود تسهیلات بانکی نیز افزایش خواهد یافت.ازآنجایی که شرکت ها بخشی از منابع مالی مورد نیاز خود را از طریق استقراض از شبکه بانکی تامین می کنند،افزایش نرخ تسهیلات مالی میتواند هزینه تامین مالی را افزایش و به طبع موجب کاهش سود خالص شرکت گردد.این کاهش سود خالص آثار خود را در قیمت سهام شرکت ها نمایان خواهد ساخت.

3-درسال های 1393تا1396که نرخ سود سپرده های بانکی افزایش چشمگیری داشت و بخش زیادی از نقدینگی موجود در کشور را جذب سپرده های بانکی کرد،تعداد کثیری از شرکت ها علاقه زیادی به کسب درآمد از طریق فعالیت های غیر عملیاتی مانند سود سپرده بانکی رانشان دادند و موجب شد فعالیت عملیاتی آن ها کاهش و منابع مالی خود را نزد بانک ها سپرده گذاری نمایند.این اقدام که از فعالیت های عملیاتی کاسته و درصد زیادی از سود خالص از فعالیت های غیر عملیاتی کسب شد باشد،موجب کاهش ارزش سهام شرکت ها شد

در نتیجه می توان گفت که افزایش نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی می تواند منجر به افت قیمت سهام شرکت های بازار سرمایه گردد.

حق تقدم خرید سهام

حق تقدم همان طور که از نام آن مشخص است،شرکت ها هنگام افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران،به افرادی که در تاریخ مجمع فوق العاده سهامدار شرکت باشند،حق تقدم می دهند که اگر تمایل داشته باشد مبلغ 1000ریال را واریز کرده و حق تقدم به سهام تبدیل می شود.اما اگر سهامدار تمایل به شرکت در این افزایش سرمایه نداشت.می تواند حق تقدم خود را در بازار به شخص دیگری بفروشد تا واریز مبلغ اسمی به عهده فرد دیگری باشد.

فرآیند افزایش سرمایه از محل آورده نقدی 

1-ثبت افزایش سرمایه در اداره ثبت شرکت ها(اضافه شدن به پرتفوی سهام و قابلیت معامله سهام جدید)

2-عرضه عمومی حق تقدم های استفاده نشده(عرضه حق تقدم هایی که استفاده نشده اند)

3-بازگشایی سهام و حق تقدم در بازار (مهلت 60روزه معاملات حق تقدم)

4-تصمیم گیری در خصوص افزایش سرمایه(تصمیم گیری در خصوص افزایش سرمایه)

یک مثالی از حق تقدم 

فرض کنید شرکت پتروشیمی پردیس،تصمیم دارد تا مجمعی جهت افزایش سرمایه 100درصد از محل آورده نقدی سهامداران برگزار نماید:

1-ابتدا سهامداران به مجمع فراخوانده شده و در خصوص افزایش سرمایه تصمیم گیری و در نهایت تصویب می کنند؛

2-پس از گذشت چند روز از برگزاری مجمع و انتشار تصمیمات اخذ شده آن در کدال،نماد شرکت بازگشایی و سپس حق تقدم ناشی از افزایش سرمایه چند روز پس از بازگشایی سهم،اماده معامله خواهد شد

3-سهامدارانی که هنگام برگزاری مجمع مالک سهم بوده اندبراساس درصد افزایش سرمایه شرکت،مالک حق تقدم نیز هستند(حتی در صورت فروش سهم پس از مجمع)در این مثال با افزایش سرمایه 100درصد به تعداد سهام تحت تملک در مجمع،حق تقدم تعلق می گیرد

4-هنگام بازگشایی،این حق تقدم ها به پرتفوی سهامدار اضافه می شود و در مهلت مقرر(60روز)مالک حق تقدم سه انتخاب می تواند داشته باشد:

4-1یاباید به ازای هر حق تقدم 1000ریال به حساب تعیین شده از سوی شرکت در مهلت 60روزه واریز نماید.در این صورت حق تقدم پس از مدتی که توضیح خواهیم داد،به سهم تبدیل خواهد شد

4-2حق تقدم رادرروزهای معاملاتی طی مهلت مقرر شده 60روزه به فروش می رساند.دراین حالت دیگر نیازی به واریز وجه از سوی سهامدارفروشنده نیست و این تعهد واریز به خریدار انتقال می یابد

4-3هیچ اقدامی انجام نمی دهد.نه مبلغ اسمی را به حساب شرکت واریز می کند و نه اینکه حق تقدم را به فروش می رساند.

5-پس از این که عرضه عمومی حق تقدم توسط شرکت به اتما رسید و افزایش سرمایه صورت گرفته نزد اداره ثبت شرکت ها خواهد رفت و افزایش سرمایه را ثبت و اطلاعیه ثبت آن را برروی کدال منتشر خواهد نمود

6-پس از گذشت چند روز از انتشار اطلاعیه ثبت افزایش سرمایه توسط شرکت،همه حق تقدم ها به سهم تبدیل و به پرتفوی سهامدار اضافه خواهد شد.در اینجا منظور از سهامدار،فردی است که مبلغ 1000ریال را بابت افزایش سرمایه پرداخت کرده و یا اینکه در عرضه عمومی حق تقدم های استفاده نشده،حق تقدم را از شرکت خریداری کرده است.

افزایش سرمایه شرکت ها و چرا شرکت ها افزایش سرمایه انجام می دهند؟

شرکت های پذیرفته شده در بازار سرمایه وقتی افزایش سرمایه می دهند،تعداد سهامشان نسبت به میزان(درصد)افزایش سرمایه،افزایش خواهد داشت.مثلا اگر شرکتی به میزان 100درصد افزایش سرمایه دهد،تعدادسهام شرکت دوبرابر خواهد شد.

به چند دلیل ممکن است که شرکت ها افزایش سرمایه دهند:

1-نیازبه منابع مالی جهت انجام طرح توسعه یا تامین سرمایه در گردش شرکت

2-جهت رعایت قوانین حداقل سرمایه موردنیاز(بانک،بیمه و...)بر اساس دستور العمل نهادهای نظارتی همچون بانک مرکزی یا بیمه مرکزی

3-جهت خروج از ماده 141 قانون تجارت که عنوان می کند شرکت ها زمانی که زیان انباشته آن ها بیش از نیمی از سرمایه شود،باید افزایش سرمایه را دردستور کار خود قراردهند؛

4-افزایش اعتبار شرکت نزد موسسات اعتباری و بانک ها جهت دریافت تسهیلات

افزایش سرمایه شرکت ها به چند طریق صورت می گیرد

افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته ها

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران

ترازنامه شرکت ها

ترازنامه گویای وضعیت مالی شرکت است.وضعیتی که بیانگر میزان دارایی،بدهی و حقوق صاحبان سهام است.شرکت های بورسی موظف به انتشار ترازنامه در صورت های مالی واقعی میان دوره ای و سالیانه هستند اما در گزارش های پیش بینی ترازنامه را قرار نمی دهند.ترازنامه همه شرکت ها به شکل Tهست

سمت راست ترازنامه،دارایی های شرکت را نشان می دهد و سمت چپ ترازنامه میزان بدهی و حقوق صاحبان سهام.درواقع بیان می کند که دارایی های شرکت چه میزان از بدهی ها تامین شده و چه میزان از سرمایه مالکان

همیشه یک معادله در مورد ترازنامه وجود دارد.اینکه جمع دارایی ها برابراست با مجموع بدهی و حقوق صاحبان سهام(ح.ص.س)

حقوق صاحبان سهام+بدهی=دارایی

برای درک ترازنامه یک مثال می زنیم؛فرض کنید کل دارایی شما پول است مثلا 500هزارتومان در کیف پولتان وجه دارید.این می شود دارایی شما.حال این سوال پیش می آید که شما این دارایی را چگونه تامین کرده اید.مثلا از این مبلغ 200هزار تومان از طریق استقراض از دوستتان (بدهی شما)و300هزار تومان هم خودتان داشته اید(حقوق صاحبان سهام)

200/000+300/000=500/000

نکته:معمولا،اعداد صورت های مالی مثل ترازنامه به میلیون ریال مکتوب می گردند.به این معنی که شما 6تا صفر باید مقابل عدد بگذارید تا به ریال تبدیل شود.

مثلا 1286میلیون ریال=1/286/000/000ریال

128/600/000تومان

گزارش فعالیت هیئت مدیره

شرکت ها بعد از پایان سال مالی خود وقبل از اینکه مجمع تقسیم سود برگزار کنند،گزارشی را که توسط هئیت مدیره تهیه شده است را در کدال منتشر می نمایند.این گزارش برای تحلیل گران ازآن جهت دارای اهمیت است که ریسک ها و برنامه ها و طرح های پیش روی شرکت در آن توسط اعضای هیئت مدیره تشریح و به آنها پرداخته می شود.طبیعی است که شما سهمی را که با مبلغ بالا خریداری می نمایید از برنامه ها و ریسک های پیش روی شرکت آگاهی داشته باشید تا انتخاب شما دارای ریسک کمتری باشد.