نتیجه ی جنگ آفلاین ها و آنلاین ها چه می شود؟

خبر: رئیس اتحادیه مشاوران املاک اعلام کرده است دیوار (اپلیکیشن) را تخریب خواهد کرد

در ایران به شکل غیرقابل باوری کسب‌وکارهای آنلاین طی سال‌های اخیر با رشد چند‌برابری مواجه شده‌اند. این مساله مانند زنگ خطری برای کسب‌وکارهای سنتی بوده به همین خاطر آنها نسبت به آینده‌شان نگران شده‌اند. وقتی می‌بینند سهمشان از بازار درحال کاهش است و بازیگران جدید وارد بازار شده‌اند ,و به علت جذابیت‌هایی که برای مشتری دارند، تجربه و ارزش بهتری که به مشتریانشان می‌دهند و حتی قیمت‌ها را شکسته‌اند و با طیف جوان جامعه ارتباط بیشتری برقرار کرده‌اند، احساس خطر می‌کنند و به همین دلیل به هر طریقی تلاش می‌کنند تا فعالیت آنها را متوقف کنند. ممکن است که برای مدت کوتاهی اتحادیه‌ها و اصناف با توجه به قدرت و نفوذی که دارند بتوانند در ادامه فعالیت استارت‌آپی مانع ایجاد و علیه آن جوسازی کنند. نمونه آن فشارهای زیادی است که طی سال‌های اخیر بر شرکت دیجی‌کالا که در زمینه فروشگاه اینترنتی فعالیت می‌کند از سوی صاحبان اصناف، وارد شده است. با این حال با وجود مقاومت‌های بسیار بازار سنتی،دیجی‌کالا متوقف نشد و هر سال در حال توسعه فعالیت‌هایش است و بیشترین سهم را در بازار فروشگاه‌های آنلاین در اختیار دارد. حتی در مقطعی لابی‌هایی بین اصناف صورت گرفت که تامین‌کنندگان عمده کالاها در بازار را تحت فشار قرار می‌دادند که با دیجی‌کالا همکاری نکنند. در این بین رشد سریع دیجی‌کالا باعث شد بازار سنتی دست از مقاومت بردارد. اکنون نیز شاهد هستیم در کنار دیجی‌کالا برخی شرکت‌های جدید چون بامیلو شکل گرفته‌اند و سهم خرده‌فروشی از بازار آنلاین در ایران تاکنون با رشد بی‌سابقه‌ای مواجه شده است. به این نکته توجه کنید ضریب نفوذ تلفن همراه و اینترنت و همچنین تعداد افراد زیر 30 سال در بازار ایران بسیار بالاست. این ویژگی‌ها را حتی برخی کشورهای اروپایی ندارند به همین جهت بازار آنلاین در ایران مزیت‌های بالقوه‌ای دارد که گروه‌های صنفی سنتی نمی‌توانند در مقابل این بازار برای مدت طولانی مقاومت کنند. درست است در دنیا برخی استارت‌آپ‌ها متوقف شده‌اند نمونه آن توقف اوبر در برخی کشورها یا شهرهاست اما در بازار ایران وضعیت فرق دارد و آنقدر تقاضا در این عرصه بالاست که به آسانی نمی‌توان مسیر رشدی را که در عرصه آنلاین در ایران باز شده است‌، متوقف کرد. شاید برای کوتاه‌مدت گروه‌هایی که منافعشان با رشد استارت‌آپ‌ها به خطر افتاده است بتوانند اختلالاتی ایجاد کنند اما پایدار نخواهد بود.

چرا فعالان کسب‌وکارهای سنتی کسب‌وکارهای اینترنتی را تهدید می بینند؟

هنگامی که در دنیا استارت‌آپ‌ها در حال شکل‌گیری بودند، کلایتون کریستین نظریه نوآوری (یا فناوری) مختل‌کننده (Disruptive innovation or technology) را در سال 1995 مطرح کرد. این پروفسور آمریکایی در آن مقطع پیش‌بینی کرد استارت‌آپ‌ها با توجه به قدرتی که در آینده به دست خواهند آورد می‌توانند بازارهای آفلاین یا سنتی را مختل کنند و بازارهای جدید با بازیگران تازه ایجاد کنند. دیگر بازیگران سنتی بازار نمی‌توانند اثرگذاری چندانی بر قیمت‌ها و روند بازار داشته باشند. به عبارت دیگر در دنیا بسیاری از بازارهای آفلاین از بین رفته‌اند و بازارهای آنلاین جایگزین آنها شده‌اند.
به‌طور مثال از زمانی که شرکت آمازون وارد عرصه فروش کتاب شد پس از مدتی کتابفروشی‌های شهرهای مختلف آمریکا تعطیل شدند چون هر کسی کتاب نیاز داشت به سایت آمازون مراجعه می‌کرد و سفارش اینترنتی می‌داد. این اتفاق برای بسیاری از کسب‌وکارهای آفلاین در آمریکا رخ داده است.
بگذارید کمی عقب‌تر برویم. در طول سال‌ها شاهد بودیم هر تکنولوژی و فناوری جدید که آمد به سرعت جایگزین تکنولوژی قبلی شد و تکنولوژی قدیمی به فراموشی سپرده شد. یک مثال خوب سیر ارسال پیغام از تلگراف به تلکس و فکس و ای‌میل و اپلیکیشن‌های موبایل مانند تلگرام است یا سیر دوربین از مدل‌های آنالوگ قدیمی به مدرن و سپس دیجیتال و نهایتاً موبایل که باعث شد فروش دوربین‌های دیجیتال غیر‌حرفه‌ای به حداقل برسد. می‌توانیم نتیجه‌گیری کنیم که همواره در طول زمان تکنولوژی‌های جدید و نوآوری پیروز شده است و مسیر خود را به هر طریقی در جوامع باز کرده است.

باید بپذیریم در دنیای امروز استارت‌آپ‌ها یا کسب‌وکارهای اینترنتی به هر شکلی می‌توانند جایگزین کسب‌وکارهای سنتی شوند. ممکن است کمی زمان ببرد یا با موانع و مشکلاتی مواجه شوند اما در بلندمدت برنده میدان کسب‌وکارهای آنلاین و استارت‌آپ‌ها هستند. به هر حال کسب‌وکارهای آفلاین به خوبی آگاهند که اگر بخواهند روند فعلی را ادامه دهند دیر یا زود کسب‌وکارهای آنلاین جایگزین آنها خواهند شد. بنابراین طبیعی است که آنها احساس خطر کنند و با کسب‌وکارهای آنلاین مقابله کنند.